(11 Şubat 2023 Gün ve 32101 (Mükerrer) Sayılı Resmî Gazetede Yayımlanmıştır)
Kararnamenin Uygulanması:
İş bu kararname esas itibariyle 8/2/2023 tarihli ve 6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla olağanüstü hâl ilen edilen Şehirler ‘de yargı alanında bazı tedbirlerin alınması amacıyla çıkarılmıştır.
6785 sayılı Cumhurbaşkanı Kararıyla 08/02/2023 tarihinden 08/05/2023 tarihleri arasında 3 ay süre ile olağanüstü hâl ilan edilen 10 şehrimiz ise şunlardır:
Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa’dır.
Hemen belirtilmelidir ki, zikredilen bu şehirlere bağlı tüm ilçe, mahalle veya köyler de kararnamenin kapsamındadır.
Kararname gerçek ve tüzel kişiler ile avukatlar tarafından takip edilen dava ve işler yönünden ayrı düzenlemeler getirmektedir.
I-KARARNAME İLE GETİRİLEN TEDBİRLERDEN TÜRKİYE GENELİNDE (06/02/2023 tarihinden 06/04/2023 tarihleri arasında) YARARLANACAK KİŞİLER
120 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi Türkiye’de bulunan tüm kişiler ile ilgili olmayıp; sınırlı sayıda bazı kişiler ile ilgilidir. Başka bir ifade ile bu kararnameden yararlanacak kişiler bir yönü ile Olağanüstü Hal ilan edilen şehirlerle bağlantısı olan kişilerdir. Bu kişiler:
a- Yerleşim yeri 06/02/2023 tarihi itibarıyla yukarıda belirtilen olağanüstü hâl ilan edilen
illerde olan gerçek ve tüzel kişiler,
b- Yerleşim yeri 06/02/2023 tarihi itibarıyla yukarıda belirtilen olağanüstü hâl ilan edilen
illerde olmamasına karşın; aynı tarihte bu illerde bulunan gerçek kişiler,
Yönünden kararname hükümleri 06/02/2023 tarihinden 06/04/2023 tarihleri arasında tüm Türkiye genelinde geçerlidir. Bu nedenle kararname kapsamında getirilen tedbirlerin bu sayılan kişileri ilgilendiren dava ve işler yönünden ülke genelinde uygulanması söz konusudur.
II-KARARNAME İLE GETİRİLEN TEDBİRLERİN TÜRKİYE GENELİNDE (06/02/2023 tarihinden 06/04/2023 tarihleri arasında) UYGULANACAĞI DAVA VE İŞLER.
Aşağıda belirtilen dava ve işlerin ilgililerinin yerleşim yerlerinin olağanüstü hâl bölgesindeki şehirlerde olması veya 06/02/2023 tarihinde olağanüstü hâl ilen edilen şehirlerde bulunması şartları aranmaksızın;
a- 6/2/2023 tarihi itibarıyla Olağanüstü hâl ilan edilen illerin barosuna kayıtlı avukatlar tarafından takip edilen dava ve işler;
b- Diğer barolara kayıtlı olup, 6/2/2023 tarihinde bu illerde bulunan avukatlar tarafından takip edilen dava ve işler,
Yönünden kararname hükümleri 06/02/2023 tarihinden 06/04/2023 tarihleri arasında tüm Türkiye genelinde geçerlidir. Bu nedenle kararname kapsamında getirilen tedbirlerin, bu sayılan avukatlar tarafından takip edilen dava ve işler yönünden de ülke genelinde uygulanması söz konusudur.
III- KARARNAME İLE GETİRİLEN TEDBİRLERDEN TÜRKİYE GENELİNDE (06/02/2023 tarihinden 06/03/2023 tarihleri arasında) YARARLANACAK DİĞER KİŞİLER
Aşağıdaki kişiler kararname tarafından getirilen tedbirlerden 06/02/2023 tarihinden 06/03/2023 tarihine kadar yararlanacaktır.
1- Yerleşim yeri olağanüstü hâl ilan edilmeyen iller olan kişilerden; olağanüstü hâl ilan
edilen illerde kan veya kayın hısımları bulunanlar,
2-Olağanüstü hâl ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçların karşılanması amacıyla bu illere gidenler,
Yönünden kararname hükümleri 06/02/2023 tarihinden 06/03/2023 tarihleri arasında tüm Türkiye genelinde geçerlidir. Bu nedenle kararname kapsamında getirilen tedbirlerin bu sayılan kişileri ilgilendiren dava ve işler yönünden ülke genelinde uygulanması söz konusudur.
IV-KARARNAME İLE GETİRİLEN TEDBİRLERİN TÜRKİYE GENELİNDE (06/02/2023 tarihinden 06/03/2023 tarihleri arasında) UYGULANACAĞI DİĞER DAVA VE İŞLER
Aşağıda belirtilen dava ve işlerin ilgililerinin yerleşim yerlerinin olağanüstü hâl bölgesindeki şehirlerde olması veya 06/02/2023 tarihinde olağanüstü hâl ilan edilen şehirlerde bulunması şartları aranmaksızın;
1- Olağanüstü hâl ilan edilmeyen illerin barosuna kayıtlı olmasına rağmen Kendisi veya bürosunda çalışanların olağanüstü hâl ilan edilen illerde kan veya kayın hısımları bulunan, avukatlar tarafından takip edilen iş ve davalar;
2- Olağanüstü hâl ilan edilmeyen illerin barosuna kayıtlı avukatlar ve bürolarında çalışan kişilerin olağanüstü hâl ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen
hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçların karşılanması amacıyla bu illere giden avukatlar tarafından takip edilen iş ve davalar;
Yönünden kararname hükümleri 06/02/2023 tarihinden 06/03/2023 tarihleri arasında tüm Türkiye genelinde geçerlidir. Bu nedenle kararname kapsamında getirilen tedbirlerin bu sayılan avukatlar tarafından takip edilen dava ve işler yönünden ülke genelinde uygulanması söz konusudur.
Kararnameyle Getirilen Tedbirler:
I- SÜRELERİN DURMASINA İLİŞKİN OLARAK;
1-Dava açma, icra takibi başlatma, başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim(ihbar), ibraz ve
zamanaşımı süreleri, hak düşürücü süreler ve zorunlu idari başvuru süreleri de dâhil olmak
üzere bir hakkın doğumu, kullanımı veya sona ermesine ilişkin tüm süreler;
2– 6/1/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu ve 12/1/2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile
usul hükmü içeren diğer kanunlarda taraflar veya ilgililer bakımından belirlenen süreler ve bu
kapsamda hâkim tarafından tayin edilen süreler ile arabuluculuk ve uzlaştırma kurumlarındaki
süreler,
3-9/06/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile takip hukukuna ilişkin diğer
kanunlarda belirlenen süreler ve bu kapsamda hâkim veya icra ve iflas daireleri tarafından
tayin edilen süreler,
06/02/2023 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren ilgilisine göre 06/03/2023 veya 06/04/2023 (bu tarih dâhil) tarihine kadar ülke genelinde uygulanacaktır.
Buna göre;
-Belirtilen süreler, 06/02/2023 tarihine kadar işlemeye başlamamış ise yeni bir düzenleme yapılmadığı sürece, ilgilisine göre durma süresinin sona erdiği günü takip eden 07/03 /2023 veya 07/04/2023 tarihinden sonra işlemeye başlayacaktır.
-Belirtilen süreler, 06/02/2023 tarihinde başlamış olsa da başlamış sayılmayacaktır. Başlayacağı süre durdurma süresinin bitimini takip eden süre olacaktır.
-Belirtilen süreler, 06/02/2023 tarihinden sonraki bir gün başlayacak ise, ilgilisine göre 07/03/2023 veya 07/04/2023 tarihine kadar başlamayacaktır.
-Belirtilen süreler, 06/02/2023 tarihinden önceki bir tarihte başlamış ise 06/02/2023 tarihinden itibaren ilgilisine göre 07/03/2023 veya 07/04/2023 tarihine kadar durmuş sayılacak ve 07/03/2023 veya 07/04/2023 tarihinden itibaren işlemeye başlayacaktır.
Durdurulan süreler, yalnız kanunlarda belirtilen süreler olmayıp, bu sürelerin dışında hâkim veya mahkeme veya icra memuru tarafından tayin edilen süreler de durdurulan sürelere dâhil edilmiştir.
II-KARARNAME KAPSAMI DIŞINDA TUTULAN SÜRELER
Aşağıdaki süreler kararname kapsamı dışındadır. Bunlar:
a) Suç ve ceza, kabahat ve idari yaptırım ile disiplin hapsi ve tazyik hapsi için
kanunlarda düzenlenen zamanaşımı süreleri.
b) 5271 sayılı Kanunda düzenlenen koruma tedbirlerine ilişkin süreler.
c) 6100 sayılı Kanunda düzenlenen ihtiyati tedbiri tamamlayan işlemlere ilişkin
süreler.
ç) Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Cumhurbaşkanı seçimleri bakımından ilgili
kanunlarda düzenlenen süreler.
III-YAPILMASI SÜRELİ OLARAK YASAKLANAN İŞLEMLER
Aşağıda belirtilen iş ve işlemlerin 06/02/2023 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren ilgilisine göre 06/03/2023 veya 06/04/2023 (bu tarih dâhil) tarihine kadar yapılması kısmi olarak yasaklanmıştır. Kısmi yasak kapsamındaki iş ve işlemler şunlardır:
a-Nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere tüm icra ve iflas
takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takip taleplerinin alınması, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemlerin yapılması 06/02/2023 (bu tarih dâhil) tarihinden itibaren 6/4/2023 (bu tarih dâhil) tarihine kadar durdurulmuştur. Başka bir anlatımla bu sürelerle sınırlı olmak üzere yasaklanmıştır. Buna göre;
-Nafaka alacağı dışındaki alacaklar hariç diğer alacak, teslim, tahliye vb gibi taleplerle icra takibi başlatılamayacaktır.
-Daha önce başlatılan icra takiplerinde durma süresi içinde rızaen yapılan ödemeler ile taraflardan birinin, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep etmesi dışında herhangi bir taraf ve takip işlemi yapılamayacaktır.
-İhtiyati haciz kararlarının icra ve infazı istenemeyecektir.
-İhtiyati haciz veya ihtiyati tedbir kararı talebinde bulunulması ve bu taleplere ilişkin karar verilmesi yasak kapsamında değildir. Ancak bu kararların icra ve infazı, anılan süreler içinde istenemeyecek veya istenmiş olması halinde yerine getirilmeyecektir.
b-Takip Yasağı Kapsamında Olanlar:
Yukarıda açıklanan takip yasağı, kararnameyle getirilen tedbirlerden yararlanacak yukarıda açıklanan kişiler ile avukatların takip ettiği tüm işler için yukarıda açıklanan yararlanma süreleri boyunca geçerlidir.
Buna göre:
– Yerleşim yeri 06/02/2023 tarihi itibarıyla yukarıda belirtilen olağanüstü hal ilan edilen
illerde olan gerçek ve tüzel kişiler ile Yerleşim yeri 06/02/2023 tarihi itibarıyla yukarıda belirtilen olağanüstü hal ilan edilen illerde olmamasına karşın; aynı tarihte bu illerde bulunan gerçek kişiler hakkında 06/02/2023 tarihinden 06/04/2023 tarihleri arasında tüm Türkiye genelinde icra takibi başlatılamayacak, bu tarihten önce başlatılan icra takiplerinde ise rızaen yapılan ödemeler ile taraflardan birinin, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep etmesi dışında herhangi bir taraf ve takip işlemi yapılamayacaktır.
–6/2/2023 tarihi itibarıyla Olağanüstü hâl ilan edilen illerin barosuna kayıtlı avukatlar tarafından takip edilen veya diğer barolara kayıtlı olup, 6/2/2023 tarihinde bu illerde bulunan avukatlar tarafından takip edilen ve bu tarihten önce başlatılan icra takiplerinde 06/02/2023 tarihinden 06/04/2023 tarihleri arasında rızaen yapılan ödemeler ile taraflardan birinin, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep etmesi dışında herhangi bir taraf ve takip işlemi yapılamayacaktır.
– Yerleşim yeri olağanüstü hal ilan edilmeyen iller olan kişilerden; olağanüstü hal ilan
edilen illerde kan veya kayın hısımları bulunanlar ile Olağanüstü hal ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçların karşılanması amacıyla bu illere gidenler hakkında 06/02/2023 tarihinden 06/03/2023 tarihleri arasında tüm Türkiye genelinde icra takibi başlatılamayacak, bu tarihten önce başlatılan icra takiplerinde ise rızaen yapılan ödemeler ile taraflardan birinin, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep etmesi dışında herhangi bir taraf ve takip işlemi yapılamayacaktır.
– Olağanüstü hal ilan edilmeyen illerin barosuna kayıtlı olmasına rağmen Kendisi veya bürosunda çalışanların olağanüstü hal ilan edilen illerde kan veya kayın hısımları bulunan, avukatlar tarafından takip edilen veya Olağanüstü hal ilan edilmeyen illerin barosuna kayıtlı avukatlar ve bürolarında çalışan kişilerin olağanüstü hal ilan edilen illerde felakete uğrayanların kurtarılması, meydana gelen hasar ve zararın telafi edilmesi ya da ihtiyaçların karşılanması amacıyla bu illere giden avukatlar tarafından takip edilen ve bu tarihten önce başlatılan icra takiplerinde 06/02/2023 tarihinden 06/03/2023 tarihleri arasında rızaen yapılan ödemeler ile taraflardan birinin, diğer tarafın lehine olan işlemlerin yapılmasını talep etmesi dışında herhangi bir taraf ve takip işlemi yapılamayacaktır.
IV- İSTEĞE BAĞLI TUTULAN İŞLEMLER VE SÜRELERDEN YARARLANAMAMA
Kararname ile getirilen tedbirlerden yararlanan gerçek veya tüzel kişiler ile avukatlar, yerleşim yerleri Olağanüstü hâl ilen edilen bölge dışında olan gerçek veya tüzel kişiler aleyhine icra ve iflas takipleri, taraf ve takip işlemleri, yeni icra ve iflas takibi, ihtiyati haciz kararlarının icra ve infazına ilişkin işlemleri yapabilmelerine engel getirmemiş ve bunu isteğe bağlı tutmuştur. Ancak bu kişiler sayılan bu işlemleri başlatmış ise artık kararnameyle getirilen sürelerin durmasına ve takip yasağına ilişkin hükümden yararlanamayacaklardır.
V-KARANAMEYE GÖRE YAPILMASI MÜMKÜN İŞ VE İŞLEMLER
1-Kararnameden yararlanan kişiler aleyhine herhangi bir nedenle dava açılabilir. Ancak bu kişiler yönünden cevap vs. süreleri durma süresince işlemeyecektir.
2- Kararnameden yararlanan kişiler aleyhine herhangi bir nedenle başvuru, şikâyet, itiraz, ihtar, bildirim(ihbar) yapılabilir.
3- İbraz işlemleri yapılabilir. Örneğin defter ve belge ibrazı istenebilir. Bu kişiler tarafından keşide edilen çekler ibraz edilebilir.
Saygılarımızla,
Taşkın & Şimşek AO
*İşbu bilgi notu içerisinde yer alan değerlendirmeler hukuki tavsiye niteliği teşkil etmemekte ve yasal mevzuatta yapılacak değişiklikler kapsamında güncel hali yansıtmayabilecek olup, bu değerlendirmelerden ötürü herhangi bir şekilde Taşkın & Şimşek Avukatlık Ofisi’ne sorumluluk yükletilmesi mümkün değildir. Bu bilgi notunun kapsamındaki soru ve sorunlarınız bakımından hukuki danışman görüşü alınması tavsiye edilir.